कम्प्युटर साइन्स डिग्री बिना पाइने ५ टेक जागिर

काठमाडौँ। नेपालमा अझै पनि प्रविधि क्षेत्रमा करियर बनाउन “कम्प्युटर साइन्स डिग्री चाहिन्छ” भन्ने धारणा व्यापक छ। तर अब त्यो सोचलाई चुनौती दिँदै धेरै नेपालीहरू अनलाइन सिकाइ, सेल्फ स्टडी र पोर्टफोलियो निर्माणको आधारमा टेक क्षेत्रमा सफल हुँदै गएका छन्।

यहाँ नेपालमै अभ्यास गर्न सकिने ५ प्रमुख प्रविधि क्षेत्रहरू प्रस्तुत गरिएको छ। प्रत्येक क्षेत्रमा परम्परागत डिग्री बिना टेक करियर बनाएका व्यक्तिहरूको उदाहरण समेत पाउन सकिन्छ।

डिजिटल मार्केटिङ स्पेसलिस्ट

डिजिटल मार्केटिङ आजको युगमा कुनै पनि व्यवसायको अनिवार्य हिस्सा बनेको छ। यसको मूल भूमिका भनेको अनलाइन सामग्री, विज्ञापन र SEO को माध्यमबाट ब्रान्डको पहिचान विस्तार गर्नु हो।

नेपालमा डिजिटल मार्केटिङको माग तीव्र छ। स्थानीय र अनलाइन दुवै किसिमका व्यवसायहरूलाई यसको आवश्यकता पर्छ। Google Digital Garage, Meta Blueprint वा HubSpot Academy जस्ता प्लेटफर्मबाट डिजिटल मार्केटिङ निःशुल्क रूपमा सिक्न सकिन्छ। अभ्यासको लागि, साथीको व्यवसाय वा सानो स्टार्टअपको सोशल मिडिया ह्यान्डल गरेर सिक्न सकिन्छ।

तलबको कुरा गर्दा, नेपालमा यस क्षेत्रमा तलब रु २५,००० बाट सुरु भएर रु ८०,००० सम्म पुग्न सक्छ। फ्रिलान्सिङमार्फत विदेशी ग्राहकहरूसँग काम गर्दा अझ बढी आम्दानी हुने सम्भावना हुन्छ।

बेलायतका Zack Isaacs ले विश्वविद्यालय नगई आफैं ग्राफिक डिजाइन र सोशल मिडिया सिके। उनले १९ वर्षको उमेरमै Google को डिजिटल मार्केटिङ Apprenticeship पाए र अहिले OnSocial नामक आफ्नै मार्केटिङ एजेन्सी सञ्चालन गर्दै छन्। उनी भन्छन्, “मैले ट्विटरलाई कक्षाजस्तै प्रयोग गरें।”

UX/UI डिजाइनर

प्रयोगकर्ता अनुभव (UX) र प्रयोगकर्ता इन्टरफेस (UI) डिजाइनले मोबाइल एप वा वेबसाइटलाई प्रयोगकर्तामैत्री बनाउने काम गर्छ। नेपालमा IT कम्पनी र स्टार्टअपहरूमा UI/UX डिज़ाइनरको माग बढ्दो छ।

UX/UI डिजाइनर बन्न चाहनेहरूले YouTube वा Coursera बाट सजिलै Figma, Adobe XD जस्ता टूलहरू सिक्न सक्छन्।अभ्यास गर्न eSewa वा Pathao जस्ता नेपाली एपहरूको रिडिजाइन गर्न सकिन्छ र UX Nepal जस्ता अनलाइन समूहमा सहभागिता जनाएर फिडब्याक लिन सकिन्छ।

नेपालमा UX/UI डिजाइनरको तलब रु ३०,००० देखि रु १,००,००० सम्म पाउन सकिन्छ।

डेटा एनालिस्ट

डेटा एनालिस्टले विभिन्न तथ्याङ्क विश्लेषण गरेर कम्पनीलाई निर्णय लिन सहयोग गर्छ। नेपालमा बैंक, स्टार्टअप, NGO जस्ता क्षेत्रमा डेटा एनालिस्टको उच्च माग रहेको छ।

Excel बाट सुरु गरेर Python वा SQL जस्ता स्किलहरू सिक्दै जान सकिन्छ। नेपाली सन्दर्भमा उपलब्ध डेटा (NRB, World Bank आदि) प्रयोग गरेर केस स्टडी तयार पार्दा पोर्टफोलियो strong बन्छ। Data Science Nepal जस्ता समूहमा सहभागिता लिएर सहयोग र मार्गदर्शन लिन सकिन्छ।

तलबको कुरा गर्दा, सुरुमा रु ३५,००० देखि सुरु भएर रु १,२०,००० सम्म पुग्न सक्छ। Visualization (जस्तै Power BI, Tableau) जस्ता सीपमा दक्षता भएमा फ्रिलान्सिङ अवसर पनि प्रशस्त पाउन सकिन्छ।

अमेरिकाका Matthew Eng ले बायोलोजी र मेडिकल लेखनको पृष्ठभूमिबाट Tech क्षेत्रमा रूपान्तरण गरे। उनले महसुस गरे कि बायोलोजीमा मूल्यवान सीपहरू अहिले कम्प्युटेशनल र गणितीय भइसकेका छन्। त्यसपछि उनले Excel, Python र SQL सिकेर डेटा एनालिस्टको रूपमा आफ्नो करियर पुनर्निर्माण गरे।

साइबर सेक्युरिटी एनालिस्ट

सूचना सुरक्षाको आवश्यकता दिनानुदिन बढ्दै गइरहेको छ। साइबर सेक्युरिटी एनालिस्टको मुख्य कार्य भनेको कम्पनी वा संस्थाको प्रणाली र डेटालाई ह्याकरबाट जोगाउनु हो।

नेपालमा बैंक, टेलिकम, फिनटेक र सरकारी निकायहरूले पनि यसमा लगानी बढाएका छन्। यस क्षेत्रमा Professor Messer, TryHackMe वा Hack The Box जस्ता प्लेटफर्मबाट सुरु गर्न सकिन्छ। IT Support मा इन्टर्नशिप लिएर अनुभव बटुल्न सकिन्छ। CompTIA Security+ वा EC-Council CEH जस्ता प्रमाणपत्रले रोजगारीमा सहयोग गर्छ।

यस क्षेत्रमा तलब सामान्यतया रु ४०,००० देखि रु १,२०,००० सम्म रहेको देखिन्छ। केही वर्षको अनुभव प्राप्त भएपछि अन्तर्राष्ट्रिय कम्पनीहरूसँग रिमोट रूपमा काम गर्ने अवसर पनि पाउन सकिन्छ।

टेक्निकल राइटर

टेक्निकल राइटरले सफ्टवेयर र डिजिटल उत्पादनका लागि म्यानुअल, प्रयोगकर्ता गाइड र API डकुमेन्टेसन तयार पार्ने गर्छन्। नेपालमा यो क्षेत्र अझै कम उपयोग भए पनि SaaS कम्पनीहरूमा यसको आवश्यकता बढ्दै गएको छ।

सिक्नका लागि Google को Technical Writing कोर्स उपयोगी हुन सक्छ। Markdown, GitHub जस्ता उपकरण सिकेर खुला स्रोतहरूको अध्ययन गर्न सकिन्छ। साथै, कुनै स्टार्टअपमा Volunteer का रूपमा डकुमेन्ट लेख्ने काम गरे पोर्टफोलियो बनाउन मदत हुन्छ।

नेपालमा यो क्षेत्रको तलब सामान्यतः रु २५,००० देखि रु ८०,००० सम्म हुन्छ। नेपाली र अंग्रेजी दुवै भाषामा दक्ष लेखकहरूलाई प्राथमिकता दिइन्छ।

यी पाँच प्राविधिक क्षेत्रमा प्रवेश गर्न अब अनिवार्य रूपमा कम्प्युटर साइन्स डिग्री आवश्यक छैन। नेपालमै पनि यस्ता अवसरहरू क्रमशः विस्तार हुँदै गएका छन्। आवश्यक कुरा भनेको इच्छाशक्ति, निरन्तर अभ्यास र उपयुक्त प्लेटफर्मको प्रभावकारी प्रयोग हो। आजैबाट सुरुवात गर्न सकिएमा, भोलिका उदाहरण आफैं बन्न सकिन्छ।