काठमाडौं। सुरक्षा आवश्यकता बढेसँगै नेपालमा घरदेखि अफिससम्म व्यापक रूपमा CCTV क्यामेराको प्रयोग बढेको छ। बजारमा विभिन्न कम्पनीका CCTV क्यामेराहरू सजिलै उपलब्ध भए पनि उपभोक्ताले किन्नुअघि भने केहि पक्षमा विशेष ध्यान दिन आवश्यक हुन्छ। हो, त्यहि विशेष ध्यान दिनुपर्ने पक्ष बारे, हामी यस लेख मार्फत छलफल गर्ने छौँ।
१. Resolution (इमेज क्वालिटी)
Full HD (1080p) भन्दा कम Resolution भएको क्यामेराले अनुहार वा नम्बर प्लेट जस्ता विवरण प्रष्ट देखाउन सक्दैन। अहिले नेपालमा 2K र 4K Resolution क्यामेरा पनि बजारमा सजिलै उपलब्ध छन्, जसले अझै स्पष्ट इमेज क्वालिटी प्रदान गर्छ। त्यसैले, कम्तीमा पनि Full HD भएको CCTV Camera किन्नु उपयुक्त हुन्छ।
२. Night Vision (राति देख्ने क्षमता)
रातिको समयमा चोरी, ठगी जस्ता आपराधिक गतिविधि हुने सम्भावना बढी हुन्छ। यस्तो अवस्थामा स्पष्ट तस्बिर देखाउन नसक्ने CCTV क्यामेरा खरिद गर्नु बेकार हुन्छ। आधुनिक CCTV मा इन्फ्रारेड (IR LED) वा कलर नाइट भिजन प्रविधि उपलब्ध गराइएको हुन्छ, जसले रातिको समयमा पनि स्पष्ट दृश्य देखाउँछ।
३. PTZ Camera (Motion Detection & Remote Monitoring)
स्मार्ट CCTV क्यामेराले केहि असामान्य गतिविधि, जस्तै चेन्ज इन इमेज, असामान्य वा ठुलो आवाज भएको थाहा पाउने बित्तिकै प्रयोगकर्तालाई तुरुन्त मोबाइलमा सूचना पठाउँछ। यसलाई Motion Detection भनिन्छ। त्यस्तै, PTZ क्यामेराले human tracking गर्न सक्छ, जस अन्तर्गत, क्यामेराले मान्छे डिटेक्ट गरेपछि मान्छेलाई फलो गर्दै जान सक्छ, र अटो प्याटरोल मोडमा राख्दा चारैतिर घुमेर दृश्य दिन सक्छ।
साथै, इन्टरनेटमार्फत जोडेर उपभोक्ताले घर वा अफिसलाई मोबाइल वा ल्यापटपबाट Live Monitor गर्न सक्छन्। केही मोडेलमा दुईतर्फी आवाज संवाद गर्ने सुविधा पनि उपलब्ध हुन्छ, जसले सुरक्षा अझ प्रभावकारी बनाउँछ।
४. Storage विकल्प
CCTV फुटेज कहाँ राख्ने भन्ने पनि महत्त्वपूर्ण पक्ष हो। छोटो अवधिका लागि प्रयोग गर्दा Micro-SD कार्ड (256GB सम्म) प्रयोग गर्न सकिन्छ भने दीर्घकालीन र सुरक्षित स्टोरेजका लागि DVR/NVR प्रणाली वा Cloud Storage उपयुक्त हुन्छ। नेपालमा उपलब्ध अधिकांश ब्रान्डहरूले यी विकल्पहरू उपलब्ध गराइरहेका छन्।
५. टिकाउपन (Durability & Weatherproof)
बाह्य क्षेत्रमा जडान गरिने CCTV क्यामेरामा मौसम प्रतिरोधक क्षमता हुन आसध्यै आवश्यक हुन्छ। पानी, धुलो र उच्च तापक्रममा पनि काम गर्न सक्ने Water Resistant वा Weatherproof क्यामेरा छनोट गर्नु उपयोगी हुन्छ। नेपालमा Hikvision, Dahua लगायतका कम्पनीले बाहिरी प्रयोगका लागि उपयुक्त टिकाउ मोडेल उपलब्ध गराएका छन्।
नेपालमा CCTV क्यामेरा खरिद र प्रयोग गर्ने प्रवृत्ति तीव्र गतिमा बढिरहेको छ। तर, खरिद गर्ने क्रममा सस्तो मूल्यलाई मात्र प्राथमिकता दिँदा, CCTV जडान गरेको र नगरेको उस्तै हुन सक्छ। त्यसैले क्यामेरा किन्दा Resolution, Night Vision, Motion Detection, Storage, र Durability & Weatherproof जस्ता पक्षमा विशेष ध्यान दिनु फाइदाजनक हुन्छ।
