काठमाडौं । आजकल हरेक दोस्रो फोनमा १२ जीबी र्यामको चर्चा सुनिन्छ। फोनको बेस मोडेल ८ जीबीको र त्यसपछि सीधा १२ जीबीको आउँछ। कतिपय फोनहरू त सीधा १२ जीबीबाटै सुरु हुन्छन्। तर, अचम्मको कुरा के छ भने, यो फिचर खासै काम लाग्ने देखिएको छैन। आखिर यसको फाइदा के हो त?
यस्तो छ RAM को ‘राम कहानी’
Random Access Memory अर्थात् र्याम (RAM) को नाममै सबै कुरा स्पष्ट छ। सरल भाषामा भन्दा, यो फोनको त्यो भाग हो जसले तपाईंले अहिले प्रयोग नगरेको तर छिट्टै प्रयोग गर्न सक्ने जानकारीहरू भण्डारण गर्छ। यो फोनको आन्तरिक भण्डारण (internal storage) भन्दा धेरै छिटो हुन्छ तर मात्रामा कम पाइन्छ। जस्तो कि, फोनको स्पेसिफिकेशनमा ‘८ जीबी + १२८ जीबी’ लेखेको हुन्छ, जहाँ १२८ जीबी आन्तरिक भण्डारण (internal storage) र ८ जीबी र्याम हो।
यसलाई अझ सरल बनाऔं। तपाईं गेम खेलिरहनुभएको थियो, अचानक फोन आयो। फोन उठाएपछि तपाईं फेरि गेम खेल्न फर्कनुहुन्छ नि? यदि तपाईं गेममा फर्कँदा त्यो फेरि सुरु भयो भने कस्तो लाग्छ? पक्कै पनि दिक्क लाग्छ, र यही दिक्क लाग्नबाट बचाउनका लागि र्याम हुन्छ। यसले ब्याकएन्डमा काम गर्छ र तपाईंले जहाँबाट गेम छोड्नुभएको थियो, त्यहीँबाट फेरि पाउनुहुन्छ।
अझै सरल बनाउँदा, होटलको गेटमा ‘द्वारपाल ’ (doorman) भएजस्तै र्यामको काम हुन्छ। अब ‘द्वारपाल’ भएन भन्दैमा तपाईंले ढोका खोल्न छोड्नुहुन्न नि? ढोका खोल्नका लागि द्वारपाल कति बलियो वा ठूलो हुनुपर्छ भन्ने पनि जरुरी छैन। द्वारपाल छ, त्यति भए पुग्छ।
‘आँखा खोल्ने खालका’ परीक्षणका नतिजाहरू
केही वर्षअघि फोनबफ (Phonebuff) नामक कम्पनीले एउटा रोचक परीक्षण गरेको थियो। उनीहरूले ३ जीबी र्याम भएको आइफोन (iPhone) र ८ जीबी र्याम भएको एउटा फ्ल्यागशिप एन्ड्रोइड फोन (Android phone) को परीक्षण गरे। नतिजा ‘आँखा खोल्ने खालका’ थिए! दुवै फोनमा एकै पटक उही संख्यामा एपहरू खोलिए र उस्तै कामहरू गरिए। यदि एउटा फोनबाट सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गरियो भने, त्यही पोस्ट अर्को फोनबाट पनि गरियो। झन् अचम्मको कुरा त के हो भने, यो सबै ‘robotic arm’ को सहयोगमा गरियो ताकि समयमा कुनै फरक नपरोस्। धेरै कामहरू एकैपटक गरेपछि, तिनीहरूलाई फेरि खोलेर पनि हेरियो। परीक्षणको नतिजा के आयो भने, दुवै फोनबीच बराबरी भयो। तथ्याङ्क अनुसार यस्तो हुनुपर्ने थिएन ? कहाँ ३ जीबी र कहाँ ८ जीबी? आइफोनले ‘थोरैमा धेरै’ गरेर देखायो! यसको मतलब, र्याम धेरै वा कम हुनुले खासै फरक पारेन।
एप्पलको र्याम रणनीति र एआईको बहाना
यो कुनै रहस्य होइन कि एप्पल (Apple) र्यामको खेलमा छैन ,र यही एप्पलको गत वर्षको एउटा घोषणाले धेरै कुरा स्पष्ट पार्यो। तब कम्पनीले भन्यो कि उसको एआई फिचर (AI feature), जसलाई उसले ‘एप्पल इन्टेलिजेन्स’ (Apple Intelligence) भन्छ, त्यो आइफोन १५ प्रो (iPhone 15 Pro) र म्याक्स (Max) सँगै आइफोन १६ (iPhone 16) वा त्यसपछिका मोडेलहरूमा मात्र चल्नेछ। यसको मतलब, पुराना आइफोनहरूमा एआई चल्दैन। कम्पनीले ‘एप्पल इन्टेलिजेन्स’ का लागि ८ जीबी र्याम आवश्यक पर्ने बतायो र पुराना मोडेलहरू ४ र ६ जीबी र्यामका साथ आउँछन्। अब यो कुरा सबैलाई थाहा छ कि एआई चलाउन कति ठूलो सिस्टम चाहिन्छ? ग्राफिक्स कार्डदेखि ठूला सर्भरसम्म। अब त्यसैको सिस्टमको एक हिस्सा जब आइफोनमा चलाउनु पर्यो, तब पनि मात्र ८ जीबीले काम बन्यो। ‘एप्पल इन्टेलिजेन्स’ आइफोनका नयाँ मोडेलहरूमा चलिरहेको छ। कम्पनीले अब नयाँ मोडेलहरूसँग र्याममा कुनै परिवर्तन नगर्ने भएको छ।
भन्नुको मतलब, तपाईं पनि यो १२ जीबी र १८ जीबीको ‘झुनझुना’ मा नअल्झिनुहोस्। यसको सट्टा यदि शक्तिशाली प्रोसेसर (powerful processor) र सिलिकन-कार्बन ब्याट्री (Silicon-Carbon Battery) भएको फोनमा पैसा लगाउनुहुन्छ भने धेरै फाइदा हुनेछ।त्यसैले ‘एक्स्ट्रा’ र्यामलाई ‘नमस्ते’ भनिदिनुहोस्!
