काठमाडौं। विद्युतीय सवारीसाधन (EV) को ब्याट्री व्यवस्थापनमा चार्ज साइकल अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण हुन्छ। चार्ज साइकलको सही जानकारीले प्रयोगकर्तालाई ब्याट्रीको दीर्घायु जोगाउन सहयोग गर्छ। तर, चार्ज साइकल कस्तो अवस्थामा गनिन्छ र यसले EV को ब्याट्री जीवनमा कस्तो प्रभाव पार्छ भन्ने स्पष्ट नहुँदा धेरै प्रयोगकर्ता अन्योलमा पर्नसक्छन्।
ब्याट्री उत्पादन कम्पनीहरूले ब्याट्रीलाई पूर्ण रूपमा चार्ज (१००%) वा पूर्ण रूपमा खाली (०%) पार्दा त्यसको भौतिक संरचनामा दीर्घकालीन असर पर्ने बताउँदै आएका छन्। उच्च तापमान, रासायनिक दबाब र चार्ज स्तरको चरम उतारचढावले ब्याट्रीको क्षमता चाँडै सक्छ। यस कारण पछिल्लो समय EV प्रयोगकर्ताबीच ब्याट्रीलाई २० प्रतिशतभन्दा तल नझार्ने र ८० प्रतिशतभन्दा माथि नपुर्याउने ‘स्मार्ट चार्जिङ’ अभ्यास लोकप्रिय बन्न थालेको छ।
तर यस्तो सावधानी अपनाउँदा चार्ज साइकल कसरी गनिन्छ भन्ने विषयमा प्रयोगकर्ताबीच अस्पष्टता देखिन्छ। सामान्यतः, ब्याट्रीलाई ० प्रतिशतदेखि १०० प्रतिशतसम्म चार्ज गरिएर फेरि पूर्ण रूपमा डिस्चार्ज गरिँदा एक चार्ज साइकल पूरा भएको मानिन्छ। तर जब ब्याट्री पटक–पटक २० प्रतिशतदेखि ८० प्रतिशतसम्मको दायरा भित्रै चार्ज र डिस्चार्ज गरिन्छ, त्यसले एकैचोटि १०० प्रतिशत ऊर्जा प्रवाह गर्दैन। यस्ता अवस्थामा चार्ज साइकल कसरी गनिन्छ भन्ने कुरा बुझ्न केही कठिन भएको देखिन्छ।
वास्तवमा, ब्याट्रीको ‘Battery Management System’ (BMS) ले चार्ज साइकललाई प्रतिशत हिसाबले ट्र्याक गर्छ। यदि एक दिन २०% देखि ८०% सम्म चार्ज गरियो भने त्यो ६०% चार्ज भएको मानिन्छ। यस्ता दुईपल्टको चार्ज मिलाएर कुल १२०% ऊर्जा प्रवाह भयो भने झण्डै १.२ चार्ज साइकल गनिन्छ। यसरी, थोरै–थोरै चार्ज गर्दा पनि साइकलको संख्या बिस्तारै बढ्दै जान्छ।
EV को ब्याट्री आयु सीधै चार्ज साइकलको सङ्ख्यामा निर्भर हुन्छ। सामान्यतया, अधिकांश EV ब्याट्रीहरूमा झण्डै १००० देखि ३००० चार्ज साइकल पुगेपछि क्षमता घट्न थाल्ने जस्ता समस्या देखिन थाल्छन्। यसको अर्थ, प्रत्येक चार्ज र डिस्चार्जको चक्रसँगै ब्याट्रीको क्षमता बिस्तारै कम हुँदै जान्छ। तर यदि प्रयोगकर्ताले प्रत्येकपटक २० देखि ८० प्रतिशतको सुरक्षित सीमा भित्रै चार्ज गर्ने अभ्यास गरेमा, चार्ज साइकलको गन्ती ढिलो हुन्छ, जसले गर्दा ब्याट्रीको वास्तविक आयु थप लम्बिन सक्छ।
अन्ततः, EV प्रयोगकर्ताले चार्ज साइकलको अवधारणालाई बुझ्नु र आफूले गर्ने चार्जिङ अभ्यासलाई सचेतपूर्वक अपनाउनु अत्यन्त आवश्यक हुन्छ। चार्जिङको बानी ब्याट्री जीवनलाई छोट्याउने वा लामो बनाउने मुख्य कारक हुनसक्छ। त्यसैले, सन्तुलित र समझदारीपूर्ण चार्जिङ रणनीतिले मात्र EV ब्याट्रीको स्वास्थ्यलाई दीर्घकालसम्म जोगाउन सकिन्छ।
यदि तपाईंले आफ्नो विद्युतीय सवारीसाधन (EV) को पुनः बिक्री मूल्य उच्च राख्न चाहनुहुन्छ भने पनि, त्यसका लागि ब्याट्रीको स्वास्थ्य जोगाउनु अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण हुन्छ। ब्याट्रीको अवस्था EV को बजार मूल्य निर्धारण गर्ने प्रमुख आधारमध्ये एक हो। चार्ज साइकल न्यून राखिएको, सावधानीपूर्वक चार्ज गरिएको र प्रविधिगत रूपमा सुस्थितिमा रहेको ब्याट्री भएको सवारीसाधनको पुनः बिक्री मूल्य तुलनात्मक रूपमा उच्च पाइने गर्छ। त्यसैले, EV को दीर्घायु मात्र होइन, यसको भविष्यको पुनः मूल्यांकन (रीसेल भ्यालु) कायम राख्नका लागि पनि सन्तुलित र समझदारीपूर्ण चार्जिङ रणनीति अपनाउनु अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ।
