काठमाडौं। पछिल्ला वर्षहरूमा AI ले व्यवसायिक क्षेत्रमा ठूलो क्रान्ति ल्याउने आशा गरिएको थियो तर हालैको तथ्याङ्क र अनुभवले एआई एजेन्टको प्रयोग अपेक्षाअनुसार सफल नभएको देखाएको छ। र ठूला कम्पनीहरू समेत यो समस्याको सिकार भएको पाइएको छ।
Futurism मा प्रकाशित रिपोर्ट अनुसार, २०२५ को पहिलो छमाहीमा मात्रै एआई स्टार्टअपहरूले ४४ अर्ब डलरभन्दा बढी रकम उठाएका छन्, जुन गत वर्षको कुल लगानीभन्दा बढी रहेको छ। गोल्डम्यान साच्सको विश्लेषण अनुसार, यो वर्षको अन्त्यसम्म एआईमा कुल लगानी लगभग २०० अर्ब डलर पुग्ने अनुमान गरिएको छ। तर विशेषज्ञहरूले यस प्रवृत्तिलाई जुवा खेल सँग तुलना गरेका छन्। उनीहरुले एआईमा गरिने लगानीलाई जुवा जस्तै Risky भएको बताएका छन्। अमेरिकी लगानीकर्ताहरुले, AI प्रयोग गर्दा कर्मचारीहरुको लेबर प्रडकटिभिटि बढाउछ भन्ने बेट (bet) समेत लगाएको रिपोर्टले बताएको छ।
अमेरिकी प्रतिष्ठित अनुसन्धान संस्था एमआईटी (MIT) ले गरेको हालसालैको अध्ययनले एआई एजेन्टहरूको व्यावसायिक प्रयोग अपेक्षाअनुसार सफल हुन नसकेको देखाएको छ। “The GenAI Divide: State of AI in Business 2025” नामक उक्त अध्ययन अनुसार, जेनरेटिभ एआईमा आधारित परियोजनामध्ये करिब ९५ प्रतिशतले कम्पनीहरूको Profit & Loss मा कुनै ठोस असर नपारेको बताइएको छ।
अध्ययनले एआई असफल हुनुका मुख्य कारणमा व्यावसायिक कार्यप्रवाहमा एकीकरण (integration) को कमजोरी र अत्यधिक हाइप (overhype) लाई प्रमुख देखाएको छ। धेरै कम्पनीहरूले एआई उपकरणलाई आफ्नो दैनिकीमा मिलाउन नसक्दा प्रयोग केवल परीक्षण तहमै सीमित भएको छ। त्यस्तै, एआईप्रति लगानीकर्ताको उच्च अपेक्षाले वास्तविक परिणामसँग तुलना गर्दा ठूलो असमानता देखिएको छ।
एमआईटीले गरेको मूल्याङ्कनअनुसार, जेनरेटिभ एआई उत्पादनहरूले कार्यस्थलमा दिइएका जिम्मेवारीमध्ये औसतमा मात्र ३०% पूरा गर्न सकेका छन्। यसको अर्थ, एआई अझै स्वतन्त्र रूपमा काम सम्पन्न गर्न सक्षम नभई सहायक उपकरणको रूपमा मात्र सीमित छ।
धेरै लगानी र बजारको अपेक्षा पूरा हुन नसक्दा अहिले AI bubble को जोखिम बढिरहेको विश्लेषण गरिएको छ। यसले देखाउँछ कि एआई सफल बनाउन केवल प्रविधिमा लगानी गर्नु पर्याप्त छैन, बरु यसको सही कार्यान्वयन, व्यवहारिक उपयोग र दीर्घकालीन रणनीतिमा ध्यान दिनु अत्यावश्यक छ।
