काठमाडौँ। विद्युत सवारीसाधन (ईभी) को प्रयोग विश्वभर बढ्दो क्रममा छ तर अझै पनि ईभीसँग सम्बन्धित भ्रमहरू समाजमा प्रशस्त पाइन्छन्। तीमध्ये सबैभन्दा प्रचलित धारणा हो, ‘ईभीको ब्याट्री ५ वर्षमै बिग्रिन्छ।’ तर हालैको तथ्यांकले यो धारणालाई गलत पुष्टी गरेको छ।
अमेरिकी कम्पनी Xcelerate Auto ले प्रकाशित गरेको रिपोर्टअनुसार, ईभी ब्याट्री फेल हुने दर उपभोक्ताले सोचेजस्तो उच्च छैन। अध्ययनमा उल्लेख भएअनुसार, लाखौँ ईभी मध्ये ब्याट्री पूर्णरूपमा फेल हुने दर अत्यन्तै न्यून छ।
क्यानाडाली टेलिमाटिक्स कम्पनी Geotab द्वारा गरिएको ५,००० विद्युत् सवारी साधनहरूको अध्ययन अनुसार, आधुनिक ईभी ब्याट्रीहरू औसतमा वार्षिक रुपमा १.८% ले मात्रै degrade हुने गर्छन्।
ईभीको शुरुवाती चरणमा प्रयोग भएका ब्याट्रीहरूमा रेन्ज घट्ने समस्या देखिन्थ्यो। त्यही अनुभवका आधारमा “ब्याट्री छिट्टै बिग्रन्छ” भन्ने धारणा प्रयोगकर्तामाझ प्रचलित भएको मानिन्छ। तर अहिले प्रयोग हुने लिथियम आयन र लिथियम आयरन फस्फेट ब्याट्रीहरूको durability अघिल्लो जेनेरेसन भन्दा धेरै बढी हुने बाताइएको छ।
रिपोर्ट अनुसार, अधिकांश ईभी प्रयोगकर्ताले आफ्नो सवारीको जीवनकालभर ब्याट्री प्रतिस्थापन गर्नुपर्ने अवस्था आउँदैन। त्यस्तै, ब्याट्री असफल भए पनि यो प्रायः “पूर्ण फेलियर” नभएर क्षमतामा सामान्य गिरावट मात्र हुने बताइएको छ।
परम्परागत पेट्रोल वा डिजेल गाडीमा इन्जिन वा गियरबक्स बिग्रिने सम्भावना, ब्याट्री फेल हुने सम्भावना भन्दा निकै बढी हुन्छ। तर, त्यस्ता खराबीलाई “सामान्य” मानिन्छ भने ईभीमा ब्याट्रीसम्बन्धी सानो समस्या पनि ठूलो मानिने गरिएको बताइएको छ।
कम्पनीहरूले ८ वर्ष वा १.६ लाख किलोमिटर वारेन्टी दिने मुख्य कारण नै उपभोक्तालाई आश्वस्त पार्नु हो। यस्तै, बीवाईडी, हुन्डाई लगायत ब्रान्डहरूले ८ वर्षसम्मको वारेन्टी समेत उपलब्ध गराइरहेका छन्।
नेपालमा पनि ईभी को प्रयोग तीव्र गतिमा बढिरहेको छ। तर, सम्भावित ग्राहकहरूबीच अझै पनि “५ वर्षमै ब्याट्री फेर्नुपर्छ” भन्ने भ्रम रहेको पाइन्छ। प्राविधिक तथ्यले यस भ्रमलाई गलत पुष्टी गरेको छ। यहाँका वितरकहरूले समेत विश्वस्त पार्ने खालका वारेन्टी योजना उपलब्ध गराइरहेका छन्।
विशेषज्ञहरूका अनुसार, ब्याट्रीको दीर्घायु प्रयोगकर्ताको स्याहार–सम्भारसँग पनि जोडिएको हुन्छ। २०-८० चर्जिंग बानी, उच्च तापक्रमबाट जोगाउने र कम्पनीको निर्देशनअनुसार प्रयोग गर्ने हो भने ब्याट्रीको आयु सहजै १० वर्षभन्दा बढी पुर्याउन सकिन्छ।
